ISO 48-4 Shore sertlik
Prensip olarak boyutları standartça belirtlenmiş bir delici ucun, numuneye dik şekilde batırılması sonucunda oluşan batma derinliği olarak tarif edilebilir. Standart her batma derinliğine karşılık olarak bir Shore değerini içerir. Bu sayede malzemelerin sertlik değeri belirlenmiş olur. Test yapılırken kullanılacak dikey yük standart tarafından açıkça belirlenmiştir. Bu kapsamda doğru sonuç alabilmek adına dikkat edilmesi gereken noktalar temel olarak 5 kısımda ele alınabilir.
- Yükün dik olarak uygulanması,
- Test boyunca sabit yük uygulanması,
- Bakış açısından kaynaklı paralaks hatasının önüne geçilmesi,
- Doğru numuneye test yapılması,
- Uzman firmaların kaliteli test cihazları ile çalışması
İlk 2 maddede belirtilen sabit bir yükün numuneye dik olarak uygulanması için yapılması gereken standlı bir shoremetre kullanılmasıdır. Stand kullanıldığında hem test yükünün kişiden kişiye değişiminin önüne geçilir, hem de batıcı ucun numuneye dik olması her durumda garanti altına alınır.
İbreli (analog) shoremetreler, yapıları gereği cepte taşınabilme ve ekonomik olmaları sayesinde oldukça yaygındır. Ancak bu cihazları kullanırken dikkatli olmak gereken konular bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi sonucu kontrol eden operatörün cihazın ibresine tam dik olarak bakabilmesidir. Aksi takdirde bakış açısından kaynaklı paralaks hatası oluşmaktadır. Bu da sonuçlarda 1-2 birime kadar hata oluşmasına neden olabilir. Bunun önüne geçebilmek adına dijital shoremetreler yaygınlaşmaktadır. Dijital shoremetreler raporlama kabiliyetleri ve otomatik sayma özellikleri sayesinde özellikle standlı sistemler için tercih edilmektedir.
Özellikle kauçuk için yapılan Shore sertlik testlerinde en sık yapılan hata yanlış numuneye test yapmaya çalışmaktır. Shore testleri için malzemenin en azından 6 mm kalınlığında ve düz bir yüzeye sahip olması gerekir. İnce malzemeleri test etmeye çalıştığınızda batıcı uç kauçuğu deler ve altındaki metale ulaşır. Bu nedenle yapılan ölçüm geçersizdir. İnce malzemelerde ya da yuvarlak kesitli o-ring, hortum benzeri malzemelerde Shore değil IRHD normu kullanılmalıdır. IRHD test cihazlarına linkten ulaşabilirsiniz.
Son olarak tüm test yöntemleri için geçerli olan uzman üreticiler tarafından tasarlanan kaliteli ürünlerin kullanılmasıdır. Hildebrand Shore sertlik sistemleri konusunda uzman bir Alman firması olarak tüm mühendislik çalışmalarını ve imalatı kendi bünyesinde yapmaktadır. Bu sayede Hildebrand Shore sertlik cihazları uzun yıllar problemsiz şekilde kullanılabilmektedir.
Shore sertlik cihazlarının şirket içi kontrolü için sonucu bilinen referans malzemelerin kullanılması önerilir. Bu malzemeleri Hildebrand firmasının 2013 yılından beridir aralıksız olarak mümessilliğini yapan Akpınar Test ve Ölçüm Sistemleri firmasından tedarik edebilirsiniz.
Tüm mekanik testlerde olduğu gibi;
- numunelerin uygun şekilde hazırlanması,
- test öncesi koşullandırma,
test sonuçlarının tekrarlanabilirliğı açısından önemlidir.